[K] Focusrite FAST Bundle

Wtyczki firmy Sonible stały się dla mnie nie mniej istotne niż swego czasu wtyczki od FabFilter. Obie firmy dostarczają rozwiązań nowoczesnych i praktycznych, które nie są kolejnymi emulacjami klasycznych urządzeń studyjnych. Wtyczki obu firm pełnymi garściami czerpią z możliwości współczesnych komputerów, zwłaszcza firma Sonible sięga bardzo często po rozwiązania wykorzystujące szeroko rozumianą sztuczną inteligencję. Dlaczego o tym piszę? Ano jeszcze przed poznaniem wtyczek firmy Sonible testowałem pakiet niezwykle podobnych w ogólnej idei i wykonaniu wtyczek Focusrite FAST, które zrobiły na mnie bardzo dobre wrażenie, jednak ich cena (mimo posiadania zniżki związanej z używaniem sprzętu Focusrite) była wówczas zaporowa. Do końca lutego jednak można na stronie Focusrite wykorzystać specjalny kupon "FASTBUNDLEFEB23", który daje zniżkę na poziomie 85% (!) - moim zdaniem to świetna okazja, żeby zdobyć za cenę ok. 40 euro pakiet świetnych wtyczek. Od razu też zastrzegam, że nie jest to w żadnym razie artykuł sponsorowany, nie otrzymuję od firmy Focusrite żadnych (materialnych lub nie) korzyści - po prostu sygnalizuję, że w dobrej cenie można kupić bardzo dobre oprogramowanie. Czy tak dobre jak wtyczki od Sonible? Przekonajmy się.

Sonible, Sonible...

Po tym dość długim wstępie pora uchylić rąbka tajemnicy - otóż wtyczki z FAST Bundle są... również wtyczkami firmy Sonible. Firma ta bowiem napisała je we współpracy z Focusrite i wykorzystała technologię, znaną ze swoich własnych programów. Dlatego mamy tu również moduły analizy i "uczenia się", mamy ascetyczne i nowoczesne interfejsy użytkownika oraz ciekawe prezentowanie w postaci graficznej efektów działania wtyczek. Dodam, że mimo to NIE SĄ TO TE SAME wtyczki, po prostu wykorzystują część wspólnego kodu przetwarzającego sygnał audio. FAST Equaliser to nie jest smart:eq3, FAST Compressor to nie smart:comp 2, zaś FAST Verb nie jest wierną kopią smart:reverb.

Dlaczego w takim razie zainteresowałem się w ogóle pakietem FAST Bundle, skoro mam już wtyczki smart? Głównie przez... ciekawość. Wersje testowe FAST sprawdzałem dawno temu, kiedy jeszcze nie bardzo miałem pojęcie, co chcę sprawdzić. Wtyczek smart używam od dłuższego czasu niemal przy każdej nadarzającej się okazji. Byłem ciekaw, jak duże są różnice między tymi dwiema rodzinami wtyczek, ale - jak wspomniałem - dotychczasowa cena była zbyt wysoka, by sobie te wtyczki kupić ot tak, dla kaprysu.

Ogólna filozofia pracy

Wtyczki z pakietu FAST stoją niejako w rozkroku między przeszłością a przyszłością. Z jednej strony oferują tryb FAST, gdzie po prostu włączamy odsłuch sygnału i "uczymy" wtyczkę - analizuje ona sygnał i stara się jak najlepiej dobrać ustawienia, aby dobrze skorygować dany sygnał. Typ przetwarzanego sygnału wskazujemy za pomocą rozwijalnego menu, wybierając np. wokal, bębny czy gitarę. W trybie FAST mamy dostęp do ograniczonej liczby kontrolek i chociaż często ustawione przez automat parametry są całkiem niezłe, na szczęście możemy wejść w tryb Detailed, w którym wtyczki odkrywają wszystkie kontrolki i możemy korzystać z nich do woli.

Wtyczki mają także trzy "charaktery brzmieniowe", zwykle nazwane warm, neutral i aggresive, przełączane specjalnymi przyciskami - warto wypróbować działanie każdego z nich.

Muszę przyznać, że i wizualizacja, i jasny podział na FAST/Detailed sprawiają, że wtyczek z FAST Bundle używa się prościej niż oryginalnych wtyczek smart Sonible, które momentami wydają się lekko "przekombinowane". Tutaj postawiono przede wszystkim na czytelność i moim zdaniem, wtyczki FAST idealnie wręcz nadają się do pokazywania, jak dany efekt wpływa na dźwięk, ale do tego jeszcze wrócę.

FAST Equaliser

Zaczynam od korektora nie bez przyczyny - to chyba najczęściej używana przeze mnie (i chyba nie tylko przeze mnie) wtyczka. Niestety, jej algorytm "uczący się" nie daje aż tak dobrych efektów jak smart:EQ3, więc każdorazowo trzeba wprowadzić korekty albo próbować uczyć wtyczki na różnych fragmentach nagrania, aż do uzyskania jakichś sensownych rezultatów. Łatwiej jednak przejść do trybu Detailed i skorzystać z pewnej ciekawej właściwości Equalisera. Otóż w zależności od wybranego typu sygnału na wykres częstotliwości nanoszone są umowne zakresy, odpowiadające np. za nosowość, prezencję czy sybilanty (ich nazwy zależą od ustawionego typu przetwarzanego dźwięku). Dzięki temu zwłaszcza osoby początkujące i nie mające jeszcze dostatecznego doświadczenia w pracy z korektorem mogą poprawiać dźwięk już nie tak zupełnie po omacku. Oczywiście, położenie zakresów czy ich szerokość da się dostosować do własnych wymagań.

FAST Equaliser - tryb FAST

FAST Equaliser - tryb Detailed

Osoby potrzebujące bardzo precyzyjnego i rozbudowanego korektora muszą jednak poszukać innych rozwiązań. FAST Equaliser może wpływać "tylko" na pięć częstotliwości (po dodaniu filtrów górno- i dolnoprzepustowych - na siedem), w dodatku tych pięć modyfikatorów zawsze jest tego samego typu (bell). Przy przyzwoitej jakości sygnale powinno to spokojnie wystarczyć, ale jeśli chcemy powyciszać naprawdę wiele rezonansów czy sybilantów, może nam zabraknąć kontrolek. Korektor też nie ma żadnych opcji dynamicznych.

FAST Compressor

Kompresor jest jednym z efektów, które w początkowej fazie nauki obróbki bardzo onieśmielają - nie do końca wiadomo, co robią i jak działają oraz za co odpowiadają poszczególne parametry. Jeśli ktoś faktycznie czuje, że nie do końca chwyta, "o co tu chodzi", to FAST Compressor wydaje się idealnym narzędziem edukacyjnym. I nie chodzi mi w tym momencie o "samosterujący" tryb FAST, tylko właśnie o tryb Detailed. Tutaj bardzo przejrzyście WIDAĆ, na co i jak wpływają poszczególne parametry kompresji. Ratio, im większe (aż do 10:1), tym bardziej "spłaszcza" (czyli kompresuje właśnie) sygnał, threshold pozwala przetwarzać tylko szczyty sygnału lub przeciwnie, umożliwia kompresowanie niemal wszystkiego, i tak dalej, i tak dalej. To wszystko połączone ze świetnie działającą automatyczną kompensacją głośności sprawia, że faktycznie możemy zobaczyć i jednocześnie usłyszeć, co kompresor robi z naszym sygnałem.

FAST Compressor - tryb FAST

FAST Compressor - tryb Detailed

I przy okazji tej wtyczki po raz pierwszy zastanowiłem się, czy faktycznie coś więcej jest mi potrzebne do skutecznego skompresowania sygnału? FAST Compressor działa bardzo sprawnie, szybko, skutecznie i jest niezwykle czytelny. Polecam każdemu wypróbowanie go, a zwłaszcza osobom, które się kompresorów boją jako "tajemniczych czarnych skrzynek".

FAST Limiter

Co ciekawe, limiter, chociaż jest tak naprawdę "zaledwie" odmianą kompresora, nie sprawia zwykle aż takich problemów przy ustawianiu. Być może dlatego, że chcemy od niego pozornie innej rzeczy - zamiast wyrównania głośności sygnału chcemy zwiększenia tej głośności z jednoczesnym trzymaniem jej w ryzach. Jeśli jednak pomyślimy o tym dłużej, są to tak naprawdę takie same zadania, zaś różnicę w przypadku limitera daje dużo większa wartość Ratio, która w skrajnym przypadku wynosi "nieskończoność do 1", czyli "ścinanie" wierzchołków sygnału, byle tylko nie przekroczyły zadanego poziomu głośności. Kompresory zwykle ograniczają się do wartości 1:1-10:1.

FAST Limiter - tryb FAST

FAST Limiter - tryb Detailed

Wracając do FAST Limitera, także w nim bardzo ładnie "narysowano", co dzieje się z sygnałem, zaś w trybie Detailed widać, że możemy niezależnie podbijać głośność (Gain) i ją ograniczać (Limit). Już samo to wystarcza, by zaznajomić się z działaniem limitera jako takiego, a w przypadku FAST Limitera mamy dodatkowo jeszcze parę smaczków.

Autorzy dali nam do dyspozycji cztery dodatkowe kontrolki: Bass, Resonance, Saturation oraz Transient. Możemy za ich pomocą decydować o sposobie przetwarzania niskich częstotliwości, usuwaniu rezonansów, dodawania saturacji czy wyrazistości transjentów w sygnale.

FAST Reveal

Jeszcze w grudniu pisałem o VoxDuckerze, wtyczce służącej do balansowania dwóch ścieżek tak, by ściszać jedną kosztem drugiej w celu zapewnienia czytelności tej "ważniejszej". Takie samo zadanie spełnia FAST Reveal. Jeśli mamy ścieżkę np. z narracją oraz ścieżkę z muzyką, która ma być słyszalna w tle, ładujemy FAST Reveal na ścieżkę z tłem, zaś za pomocą techniki side-chain kierujemy do tej wtyczki sygnał ze ścieżki "pierwszoplanowej". Teraz wybieramy charakter "pierwszoplanowego" sygnału (np. mowa) i po włączeniu odtwarzania "uczymy" Reveala. Wystarczy jeszcze dopasować suwakiem Ducking poziom tłumienia i gotowe - w momentach, gdy do wtyczki będzie docierał sygnał "pierwszoplanowy", sygnał tła będzie automatycznie ściszany.

FAST Reveal - tryb FAST

FAST Reveal - tryb Detailed

Po przejściu w tryb Detailed można zawęzić zakres częstotliwości czy szybkość działania efektu i tyle. Rzecz jasna, zastosowanie z głosem i muzyką w tle jest tylko jednym z przypadków zastosowania - drugim, wręcz klasycznym przypadkiem, jest miksowanie ścieżki stopy perkusyjnej ze ścieżką basu czy gitary z pianinem - wszędzie, gdzie mamy nakładające się częstotliwości, możemy zastosować Reveala do ustalenia, który z sygnałów jest "ważniejszy" i powinien być eksponowany kosztem sygnału "mniej ważnego".

FAST Verb

Na koniec zostawiłem pogłos FAST Verb - tutaj nie mogę bezpośrednio porównać go ze smart:reverb, bo tego ostatniego po prostu nie mam, aczkolwiek ideowo wydaje się, że dostajemy znów bardzo podobne narzędzie. Patrząc jednak na FAST Verb zupełnie niezależnie, dostajemy całkiem dobrze brzmiący pogłos, potrafiący tworzyć "normalne", krótkie pogłosy naśladujące małe pomieszczenia, ale dzięki dostępności wielu kontrolek da się też wytworzyć pogłos o dłuuugim "ogonie". Dzięki możliwości "odwrócenia" pogłosu (kontrolka Reverse) można wokal okrasić czymś w rodzaju slap delay, zaś umiejętnie zastosowany efekt Freeze "zamraża" aktualny stan pogłosu i odtwarza go aż do momentu wyłączenia.

FAST Verb - tryb FAST

FAST Verb - tryb Detailed

FAST Verb raczej nie będzie przeze mnie wykorzystywany, bo mam do dyspozycji dużo lepsze efekty od niego (choćby Seventh Heaven), ale jeśli ktoś jeszcze żadnego efektu pogłosowego nie ma, to ten może starczyć na naprawdę długo.

FAST Balancer - spoza pakietu

Istnieje jeszcze jeden efekt z rodziny FAST, ale do osobnego zakupu, bo nie należy do FAST Bundle - jest to FAST Balancer. Jest to - pomijając wygląd - dokładny odpowiednik testowanego już przeze mnie Sonible-Focusrite Balancera. Zasada działania jest identyczna jak w sonible'owym odpowiedniku, różny jest tylko interfejs użytkownika:

FAST Balancer

Sonible Balancer

Czy warto tę wtyczkę kupować? Moim zdaniem nie, przynajmniej dopóki Sonible Balancer jest darmowy, bo po cóż płacić ponad 40 euro za coś, co można mieć za darmo? Nie zauważyłem, żeby FAST Balancer działał w jakikolwiek sposób lepiej od Sonible Balancera, więc póki co, odpowiedź jest prosta - nie ma co wydawać pieniędzy.

Warto skorzystać

Na pewno warto choćby przetestować zestaw wtyczek FAST Bundle - jeśli zaś wtyczki te przypadną nam do gustu, do końca lutego warto wydać na nie tych 40 euro, jeśli tylko ktoś nie ma oporów przed płaceniem kartą kredytową, bo to jedyna dostępna metoda płatności. W pakiecie przydałby się jeszcze odszumiacz lub choćby bramka szumów, ale zasadniczo zakup FAST Bundle pokrywa bardzo szerokie spektrum zakresu obróbki.

A jeśli dopiero uczymy się obróbki, to sądzę, że z wtyczkami FAST Bundle nauka pójdzie łatwiej - początkowe ustawienie możemy (ale nie musimy) wygenerować za pomocą funkcji Learn, później zaś można dość łatwo dojść, co robi który parametr w trybie Detailed, bo wtyczki bardzo czytelnie starają się to pokazać.